KIRIKLAR
Kırık
Kemik bütünlüğünün bozulmasıdır.
Kırıklar darbe sonucu ya da kendiliğinden oluşabilir.
Yaşlılık ile birlikte kendiliğinden kırık oluşma riski de artar.
Kırık
Kemik bütünlüğünün bozulmasıdır.
Kırıklar darbe sonucu ya da kendiliğinden oluşabilir.
Yaşlılık ile birlikte kendiliğinden kırık oluşma riski de artar.
Kırık Çeşitleri
Kapalı kırık: Kemik bütünlüğü bozulmuştur.Ancak deri sağlamdır.
Açık kırık: Deri bütünlüğü bozulmuştur. Kırık uçları dışarı çıkabilir. Beraberinde kanama ve enfeksiyon tehlikesi taşırlar.
Kırık belirtileri neler olabilir?
Hareket ile artan ağrı
Şekil bozukluğu
Hareket kaybı
Ödem ve kanama nedeniyle morarma
*Ağrılı bölgelerin tespiti için elle muayene gereklidir.
Kırığın yol açabileceği olumsuz durumlar nelerdir?
Kırık yakınındaki damar, sinir, kaslarda yaralanma ve sıkışma (Kırık bölgede nabız alınamaması, solukluk, soğukluk), neden olur.
Parçalı kırıklarda kanamaya bağlı şok gelişebilir.
Kırıklarda İlk Yardım
Hayatı tehdit eden yaralanmalara öncelik verilir,
Hasta/yaralı hareket ettirilmez, sıcak tutulur,
Kol etkilenmişse yüzük ve saat gibi eşyalar çıkarılır
Tespit ve sargı yapılırken parmaklar görünecek şekilde açıkta bırakılır. Böylece parmaklardaki renk, hareket ve duyarlılık kontrol edilir.
Kırık şüphesi olan bölge, ani hareketlerden kaçınılarak bir alt ve bir üst eklemleri de içine alacak şekilde tespit edilir.
Açık kırıklarda, tespitten önce yara temiz bir bezle kapatılmalıdır,
Kırık bölgede sık aralıklarla nabız, derinin rengi ve ısısı kontrol edilir,
Kol ve bacaklar yukarıda tutulur,
Tıbbi yardım istenir (112).
Burkulma nedir?
Eklem yüzeylerinin anlık olarak ayrılmasıdır.
Zorlamalar sonucu oluşur.
Burkulma belirtileri nelerdir?
Burkulan bölgede ağrı
Kızarma, şişlik
İşlev kaybı
Burkulmada ilk yardım nasıl olmalıdır?
Sıkıştırıcı bir bandajla burkulan eklem tespit edilir,
Şişliği azaltmak için bölge yukarı kaldırılır,
Hareket ettirilmez,
Tıbbi yardım istenir (112).
Çıkık nedir?
Eklem yüzeylerinin kalıcı olarak ayrılmasıdır.
Kendiliğinden normal konumuna dönemez.
Belirtileri nelerdir?
Yoğun ağrı
Şişlik ve kızarıklık
İşlev kaybı
Eklem Bozukluğu
Çıkıkta ilk yardım nasıl olmalıdır?
Eklem aynen bulunduğu şekilde tespit edilir,
Çıkık yerine oturtulmaya çalışılmaz,
Hasta / yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmez,
Bölgede nabız, deri rengi ve ısısı kontrol edilir,
Tıbbi yardım istenir (112).
KIRIK-ÇIKIK VE BURKULMALARDA TESPİT UYGULAMALARI
Tespit için ilkyardımcı elde olan malzemeleri kullanır. Bunlar üçgen sargı, rulo sargı, battaniye, hırka, eşarp, kravat, vb. tahta, karton vb. malzemeler olabilir.
-Tespit yapılırken yaralı bölge sabit tutulmalıdır.
-Yara varsa, üzeri temiz bir bezle kapatılmalıdır.
-Tespit edilecek bölge önce yumuşak malzeme ile kaplanmalıdır.
-Yaralı bölge nasıl bulunduysa öyle tespit edilmeli,düzeltilmeye çalışılmamalıdır.
-Tespit; kırık,çıkık, burkulmanın üstünde ve altında kalan eklemleri de içerecek şekilde yapılmalıdır.
Kol ve köprücük kemiği kırığı tespiti:
- Koltuk altına yumuşak malzeme yerleştirilir,
- Kol askısı yerleştirilir,
Üçgen bandaj yaralının gövdesinin üzerinde, üçgenin tepesi dirsek tarafına, tabanı gövdeyle aynı hizada olacak şekilde yerleştirilir,
-El dirsek hizasında bükülü olarak göğsün alt kısmına yerleştirilir. Üçgen bandajın iki ucu yaralının boynuna düğümlenir, tespit edilen elin parmakları görülebilir şekilde olmalıdır,
-Kol askısı desteği, göğüs boşluğu ve yaralı kol üzerine yerleştirilir (geniş dış bandajda yerleştirilebilir.), böylelikle vücuda yapışık bir şekilde yaralı kol ve omuz eklemi sabitlenmiş olur.
Pazı Kemiği Tespiti:
-Sert tespit malzemesiyle yapılır,
-Kırık kemiği tespit edecek olan malzemeler yerleştirilmeden önce, kolun altına (koltuk boşluğundan yararlanılarak) iki şerit yerleştirilir,
-Malzemelerden kısa olanı koltuk altından itibaren dirseği içine alacak şekilde yerleştirilir,
-Uzun olanı omuzla dirseği içine alacak şekilde yerleştirilir,
-Daha önceden yerleştirilen şeritlerle bağlanarak tespit edilir.
-Şeritler çok kısa bağlanmamalıdır,
-Dirseği tespit için kol askısı takılır,
-Omur tespiti için, göğüs ve yaralı kol üzerinden geniş kumaş şerit veya üçgen bandaj uygulanır.
Dirsek kırığı tespiti:
-Kol gergin vaziyette bulunduysa, hastanın vücudu boyunca gergin ve deri ile arası yumuşak malzemeyle doldurulmuş tespit malzemeleri yardımıyla tespit edilir,
-Eğer bükülmüş vaziyette bulunduysa, bir kol askısı desteği yardımıyla tespit edilir.
Kol Askısıyla Ön Kol, Bilek ve El Tespiti:
-Kırık dirsek ve bilek ekleminin hareketini önlemek için yaralı ön kolun altına üçgen kol askısı yerleştirilir. Hasta/yaralının boynunun arkasına üçgenin iki ucu düğümlenir,
-Aşırı hareket etmesini engellemek için, geniş bir bandaj yardımıyla gövdeye bağlanır.
ÖN KOL BİLEK TESPİTİ
Pelvis kemiği kırığı:
-Her iki bacak arasına bir dolgu malzemesi konur,
-Sekiz şeklindeki bir bandajla bilekler tespit edilir,
-Doğal boşlukların altından (dizler ve bilekler) bandajları kaydırmak ve iki tanesi kalça ve dizler arasında diğer ikisi dizler ve bilekler arasında olacak şekilde düğümlenerek tespit edilir. Bütün düğümler aynı tarafta olmalıdır.
Uyluk Kemiği Kırığı Tespiti:
-Bir el ayağın üst kısmına, diğeri bileğe konularak yaralı bacak tutulur ve sağlam bacakla bir hizaya getirmek için yavaşça çekilir. Aynı zamanda hafif bir döndürmede uygulanır,
-Her iki bacak arasına (dizler ve bilekler) bir dolgu malzemesi konur,
-Sekiz şeklinde bir bandajla bilekler sabitlenir,
-Yaralının vücudunun altından, kımıldatmaksızın doğal boşlukları kullanarak bel, diz ve bileklerin arkasına 7 kumaş şerit (veya benzeri) geçirilir,
-Yumuşak malzemeyle desteklenmiş sert tespit malzemesi, koltuk altından ayağa kadar yerleştirilir ve ayaklardan yukarı doğru bağlanır,
-Düğümler tespit malzemesi üzerine atılarak bandajlar bağlanır,
-Bilek hizasındaki bandaj öncekinin üzerine sekiz şeklinde bağlanır,
-Sert tespit malzemesi bulunmaması halinde, sağlam bacağı tek destek olarak kullanarak, geniş bandajlarla tespit edilir.
Bilek/Ayağın Tespiti:
-Yaralının ayakkabıları çıkarılmadan bağları çözülür,
- Bilek seviyesinde sarılmış sekiz şeklinde bir bandajla her iki ayak birlikte tespit edilir ve yumuşak malzemelerle iyice kaplanmış (rulo yapılmış bir battaniye) bir yüzeye dayamak suretiyle bacakları yukarıda tutmak gerekir.
