TIBBİ
ATIK VE TEHLİKELİ MADDELERİN KONTROLÜ
¢Toplanan tıbbi atıklar;torbaların içinde hiçbir suretle sıkıştırılmamalı,torbasından çıkarılmamalı ve boşaltılmamalıdır.
¢Kesici ve delici özelliği olan atıklar ise;diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak delinmeye dayanıklı ve açılması mümkün olmayan,üzerinde de amblem taşıyan plastik kutular içinde toplanmalıdır.
¢Ayrıca tıbbi atıklar kendi içlerinde de farklı kategorilere ayrılabilirler.
¢Kısaca çöp diye ifade edilen
atıklar;gündelik yaşamımızda sürekli ürettiğimiz ve biriktirilmesi ciddi
sorunlara neden olan malzemelerdir.
¢Atıklar;evlerde,okullarda,kliniklerde
ve hatta taşıtlarda bile üretilir.
¢Atıklar, geri dönüşümlü-geri
dönüşümsüz veya genel-tıbbi-tehlikeli olarak sınıflandırılabilirler.
¢Klinik veya muayenehaneler de dahil
olmak üzere tüm sağlık kuruluşları,sürekli tıbbi yani enfekte
atık üreten merkezlerdir.
¢Tıbbi atıklar genel olarak insan ve
hayvanlara uygulanan tüm tanı,tedavi,araştırma yöntemlerinde kullanılmış
maddeler olarak tanımlanabilir.
¢Hasta bir bireyin kendi evinde de kontamine
bazı malzemeleri genel atıklara katabileceği düşünülebilir.
¢Sağlık kuruluşlarının buradaki
farklılığı; evde tek tük ortaya çıkabilecek bu ürünlerin,sağlık kuruluşlarında
yoğun bir şekilde ve devamlı atılıyor olmasıdır.
¢Sağlıkla ilgili girişimler sonrası
oluşan atıklar, günlük yaşantımızdaki diğer atıklardan potansiyel enfeksiyon
kaynağı olmaları nedeniyle ayrılır.
¢Bu merkezlerde üretilen tehlikeli
veya kontamine
atıkların insan,hayvan ve çevre sağlığına zarar vermesini önlemek
için;belirlenmiş bir sistem ile toplanması,biriktirilmesi ve imha edilmesi
gerekir.
¢Bu yapılmadığı takdirde bu
atıkların hem insan sağlığını,hem de ekolojik dengeyi bozması söz konusudur.
¢Klinik atıkların yasa ile
belirlenmiş kurallar çerçevesinde bertaraf edilmesi gereklidir.
¢Bu kurallar sadece atıkların
imhasını değil aynı zamanda enfeksiyon kontrol yöntemlerini de içerir.
¢Uluslararası atık yönetiminde
alınması gereken önlemler;atık oluşumunun en aza indirilmesi,mümkün olduğunca
atıkların geri dönüşüme kazandırılması ve atıklar bertaraf edilirken kullanılan
metodların
da çevreye zarar vermemesi olarak sıralanmışır.
¢Ülkemizde ‘TIBBİ ATIKLARIN KONTROL
YÖNETMELİĞİ’ 22.07.2005 tarihinde resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
¢Bu yönetmeliğe göre tıbbi atık
üreten yerlerin bu atıkların toplanması,saklanması ve bertaraf edilmesi
konusunda hukuki yükümlülükleri vardır.
¢Her kliniğin ilgili belediye ile
tıbbi atık sözleşmesi yapması ve bu protokol çerçevesinde atıklarını bertaraf
etmesi gerekir.
TIBBİ
ATIK SÖZLEŞMESİ
¢Her muayenehane sahibi,tıbbi atık
sözleşmesi yapmak zorundadır.
¢Belediyelere bağlı katı atık
işletmeler şube müdürlüğünden alınacak talep formu ile müracaatta bulunulur.
¢Belediye bu atıkların toplanması
karşılığında bir ücret talep eder.
¢Muayenehanelere fatura gönderilir
ve belediyenin istenilen hesabına bu ücret yatırılır.
¢Yönetmeliğe göre;tıbbi atıkların
sterilizasyon işlemine tabi tutularak zararsız hale getirilmesi,yakılması ve
depolanması suretiyle yok edilmesiyle bu işlemlerin belgelendirilmesinden
belediyeler veya devrettiği kuruluşar
sorumludur.
¢Sistem;kirleten öder ilkesi ile
çalışır ve bu şekilde kuruluşların en az atık üretim sistemini kurmalarını,
üretilen atıkların ayrı ayrı poşetlenmelerini ve delici aletlerin kalın plastik
kaplarda toplanmalarını özendirir.
KLİNİKLERDE
ÜRETİLEN ATIKLAR
•Evsel Atıklar
•Tıbbi Atıklar
•Tehlikeli Atıklar
1.EVSEL
ATIKLAR
¢Evsel atıklar;cam,kağıt,plastik ve
gıda atıkları olarak kendi içlerinde sınıflandırıldıktan sonra ağzı
bağlanabilen çöp torbaları içinde toplanır.
¢Evsel atıklar;gıda atıkları
siyah,ambalaj atıkları mavi poşetlerde toplanacak şekilde ayrıştırılmalıdır.
¢Camlar;cam kumbaralarında,kağıtlar
ise kağıt atık kutusunda toplanarak geri dönüşüme kazandırılmalıdır.
¢Günümüz anlayışında atıkların geri
dönüşüme tekrar kazandırılmasının önemi çok büyüktür. Böylelikle hem doğal
kaynaklar korunmuş olur, hem de ülke ekonomisine katkıda bulunulur.
¢Ancak ambalaj atıklarının bu
şekilde toplanabilmesi için kontamine
olmamış olmaları gerekir, kontamine
olmuşlarsa diğer tıbbi atıklar ile birlikte toplanmalıdırlar.
2.TIBBİ
ATIKLAR
¢Mikroorganizma bulaşmış yani kontamine
olmuş çöplere tıbbi atık adı verilir.
¢Bu atıklar;görevli personel
tarafından oluşumları sırasında diğer atıklardan ayırılarak
biriktirilmeli;hiçbir zaman evsel atıklar ve tehlikeli atıklarla
karıştırılmamalıdır.
¢Tıbbi atıkların toplanmasında;
saklama ve taşıma sırasında da delinmeye ve yırtılmaya
dayanıklı,sızdırmaz,’dikkat tıbbi atık’ yazısı ve evrensel biyotehlike
işareti bulunan kalın,KIRMIZI renkli plastik torbalar kullanılmalıdır.
¢Torbalar en fazla ¾ oranında
doldurulmalı ve ağızları sıkıca bağlanmalıdır.
¢Bu torbalar hiçbir şekilde geri
kullanım için kazanılmaz ve tekrar kullanılmaz.
¢Toplanan tıbbi atıklar;torbaların içinde hiçbir suretle sıkıştırılmamalı,torbasından çıkarılmamalı ve boşaltılmamalıdır.
¢Kesici ve delici özelliği olan atıklar ise;diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak delinmeye dayanıklı ve açılması mümkün olmayan,üzerinde de amblem taşıyan plastik kutular içinde toplanmalıdır.
¢Ayrıca tıbbi atıklar kendi içlerinde de farklı kategorilere ayrılabilirler.
A.KESİCİ
VE DELİCİ ATIKLAR
¢Kesici ve delici alet
kategorisi;tek kullanımlık enjektörler,kırılmış anestezik
ampuller, kullanılmış frezler,
kontamine
kroşe ve ortodonti telleri, kullanılmış kanal aletleri, bisturi uçları ve sond
gibi delici aletleri içerir.
¢Kesici ve delici atıklar;özel
olarak şekillendirilmiş üzerinde tıbbi atık logosu bulunduran,sarı veya kırmızı
renkli kutuların içinde toplanırlar.
¢Kutunun 2/3’si dolduktan sonra
çöpler ikinci bir özel torbaya konularak tıbbi atığa atılır.
B.YUMUŞAK
ATIKLAR
¢Kan.tükürük,dişeti oluğu sıvısı ve
diğer vücut sıvıları ile temas etmiş olan gazlı bezler,rulo pamuklar,tek
kullanımlık hasta ve ünit
tabla örtüleri, maske ve eldivenler bu gruba girer ve özel kırmızı tıbbi atık
torbasında kullanılırlar.
C.DOKULAR
VE SIVI ATIKLAR
¢Çekilmiş dişler,kemik
parçaları,operasyonlar sırasında kesilmiş dişetleri veya mukoza
parçaları,kan,tükürük,iltihaplar bu gruba girerler.
¢Çekilmiş dişler veya operasyon
sırasında çıkarılmış kemikler ve dişetleri kesici ve delici kontamine
kontamine
atıklara uygulanan protokol dahilinde imha edilirler.
¢Sıvı atıklar ise genellikle ünitin
atık suyu içinde genel kanalizasyon sistemine gönderilirler.
3.TEHLİKELİ
ATIKLAR
¢Fiziksel veya kimyasal
özelliklerinden dolayı atılmaları sırasında özel muamele görmesi yasal olarak
da zorunlu tutulmuş maddelerdir.
¢Bunlar;canlılar ve çevre üzerinde
zehirleyici etki yaratabilecek maddeler olup tehlikeli kimyasallar,genotoksik
veya sitotoksik
ilaçlar,amalgam artıklar,piller,alkol,civa ve bu maddeleri içeren ürünlerdir.
¢Pillerin mutlaka pil kutularında
biriktirilmesi gerekir.
¢Radyoaktif atıklar da tehlikeli
atık grubuna girerler.
¢Tehlikeli atıklar kesinlikle
kanalizasyon sistemine boşaltılmamalı ve evsel atıklarla karıştırılmamalıdır.