Ana içeriğe atla

TIBBİ ATIK VE TEHLİKELİ MADDELERİN KONTROLÜ

                 TIBBİ ATIK VE TEHLİKELİ MADDELERİN KONTROLÜ

¢Kısaca çöp diye ifade edilen atıklar;gündelik yaşamımızda sürekli ürettiğimiz ve biriktirilmesi ciddi sorunlara neden olan malzemelerdir.

¢Atıklar;evlerde,okullarda,kliniklerde ve hatta taşıtlarda bile üretilir.

¢Atıklar, geri dönüşümlü-geri dönüşümsüz veya genel-tıbbi-tehlikeli olarak sınıflandırılabilirler.

                                          


¢Klinik veya muayenehaneler de dahil olmak üzere tüm sağlık kuruluşları,sürekli tıbbi yani enfekte atık üreten merkezlerdir.

¢Tıbbi atıklar genel olarak insan ve hayvanlara uygulanan tüm tanı,tedavi,araştırma yöntemlerinde kullanılmış maddeler olarak tanımlanabilir.
¢Hasta bir bireyin kendi evinde de kontamine bazı malzemeleri genel atıklara katabileceği düşünülebilir.
¢Sağlık kuruluşlarının buradaki farklılığı; evde tek tük ortaya çıkabilecek bu ürünlerin,sağlık kuruluşlarında yoğun bir şekilde ve devamlı atılıyor olmasıdır.
¢Sağlıkla ilgili girişimler sonrası oluşan atıklar, günlük yaşantımızdaki diğer atıklardan potansiyel enfeksiyon kaynağı olmaları nedeniyle ayrılır.
¢Bu merkezlerde üretilen tehlikeli veya kontamine atıkların insan,hayvan ve çevre sağlığına zarar vermesini önlemek için;belirlenmiş bir sistem ile toplanması,biriktirilmesi ve imha edilmesi gerekir.
¢Bu yapılmadığı takdirde bu atıkların hem insan sağlığını,hem de ekolojik dengeyi bozması söz konusudur.
¢Klinik atıkların yasa ile belirlenmiş kurallar çerçevesinde bertaraf edilmesi gereklidir.
¢Bu kurallar sadece atıkların imhasını değil aynı zamanda enfeksiyon kontrol yöntemlerini de içerir.
¢Uluslararası atık yönetiminde alınması gereken önlemler;atık oluşumunun en aza indirilmesi,mümkün olduğunca atıkların geri dönüşüme kazandırılması ve atıklar bertaraf edilirken kullanılan metodların da çevreye zarar vermemesi olarak sıralanmışır. 
¢Ülkemizde ‘TIBBİ ATIKLARIN KONTROL YÖNETMELİĞİ’ 22.07.2005 tarihinde resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
¢Bu yönetmeliğe göre tıbbi atık üreten yerlerin bu atıkların toplanması,saklanması ve bertaraf edilmesi konusunda hukuki yükümlülükleri vardır.
¢Her kliniğin ilgili belediye ile tıbbi atık sözleşmesi yapması ve bu protokol çerçevesinde atıklarını bertaraf etmesi gerekir.
                                             TIBBİ ATIK SÖZLEŞMESİ
¢Her muayenehane sahibi,tıbbi atık sözleşmesi yapmak zorundadır.
¢Belediyelere bağlı katı atık işletmeler şube müdürlüğünden alınacak talep formu ile müracaatta bulunulur.
¢Belediye bu atıkların toplanması karşılığında bir ücret talep eder.
¢Muayenehanelere fatura gönderilir ve belediyenin istenilen hesabına bu ücret yatırılır.
¢Yönetmeliğe göre;tıbbi atıkların sterilizasyon işlemine tabi tutularak zararsız hale getirilmesi,yakılması ve depolanması suretiyle yok edilmesiyle bu işlemlerin belgelendirilmesinden belediyeler veya devrettiği kuruluşar sorumludur.
¢Sistem;kirleten öder ilkesi ile çalışır ve bu şekilde kuruluşların en az atık üretim sistemini kurmalarını, üretilen atıkların ayrı ayrı poşetlenmelerini ve delici aletlerin kalın plastik kaplarda toplanmalarını özendirir.
                                  KLİNİKLERDE ÜRETİLEN ATIKLAR

•Evsel Atıklar
•Tıbbi Atıklar
•Tehlikeli Atıklar
1.EVSEL ATIKLAR
¢Evsel atıklar;cam,kağıt,plastik ve gıda atıkları olarak kendi içlerinde sınıflandırıldıktan sonra ağzı bağlanabilen çöp torbaları içinde toplanır.
¢Evsel atıklar;gıda atıkları siyah,ambalaj atıkları mavi poşetlerde toplanacak şekilde ayrıştırılmalıdır.
¢Camlar;cam kumbaralarında,kağıtlar ise kağıt atık kutusunda toplanarak geri dönüşüme kazandırılmalıdır.
¢Günümüz anlayışında atıkların geri dönüşüme tekrar kazandırılmasının önemi çok büyüktür. Böylelikle hem doğal kaynaklar korunmuş olur, hem de ülke ekonomisine katkıda bulunulur.
¢Ancak ambalaj atıklarının bu şekilde toplanabilmesi için kontamine olmamış olmaları gerekir, kontamine olmuşlarsa diğer tıbbi atıklar ile birlikte toplanmalıdırlar.

2.TIBBİ ATIKLAR
¢Mikroorganizma bulaşmış yani kontamine olmuş çöplere tıbbi atık adı verilir.
¢Bu atıklar;görevli personel tarafından oluşumları sırasında diğer atıklardan ayırılarak biriktirilmeli;hiçbir zaman evsel atıklar ve tehlikeli atıklarla karıştırılmamalıdır.
¢Tıbbi atıkların toplanmasında; saklama ve taşıma sırasında da delinmeye ve yırtılmaya dayanıklı,sızdırmaz,’dikkat tıbbi atık’ yazısı ve evrensel biyotehlike işareti bulunan kalın,KIRMIZI renkli plastik torbalar kullanılmalıdır.
¢Torbalar en fazla ¾ oranında doldurulmalı ve ağızları sıkıca bağlanmalıdır.
¢Bu torbalar hiçbir şekilde geri kullanım için kazanılmaz ve tekrar kullanılmaz.



¢Toplanan tıbbi atıklar;torbaların içinde hiçbir suretle sıkıştırılmamalı,torbasından çıkarılmamalı ve boşaltılmamalıdır.
¢Kesici ve delici özelliği olan atıklar ise;diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak delinmeye dayanıklı ve açılması mümkün olmayan,üzerinde de amblem taşıyan plastik kutular içinde toplanmalıdır.
¢Ayrıca tıbbi atıklar kendi içlerinde de farklı kategorilere ayrılabilirler.
A.KESİCİ VE DELİCİ ATIKLAR
¢Kesici ve delici alet kategorisi;tek kullanımlık enjektörler,kırılmış anestezik ampuller, kullanılmış frezler, kontamine kroşe ve ortodonti telleri, kullanılmış kanal aletleri, bisturi uçları ve sond gibi delici aletleri içerir.
¢Kesici ve delici atıklar;özel olarak şekillendirilmiş üzerinde tıbbi atık logosu bulunduran,sarı veya kırmızı renkli kutuların içinde toplanırlar.


¢Kutunun 2/3’si dolduktan sonra çöpler ikinci bir özel torbaya konularak tıbbi atığa atılır.

B.YUMUŞAK ATIKLAR
¢Kan.tükürük,dişeti oluğu sıvısı ve diğer vücut sıvıları ile temas etmiş olan gazlı bezler,rulo pamuklar,tek kullanımlık hasta ve ünit tabla örtüleri, maske ve eldivenler bu gruba girer ve özel kırmızı tıbbi atık torbasında kullanılırlar.

C.DOKULAR VE SIVI ATIKLAR
¢Çekilmiş dişler,kemik parçaları,operasyonlar sırasında kesilmiş dişetleri veya mukoza parçaları,kan,tükürük,iltihaplar bu gruba girerler.
¢Çekilmiş dişler veya operasyon sırasında çıkarılmış kemikler ve dişetleri kesici ve delici kontamine kontamine atıklara uygulanan protokol dahilinde imha edilirler.
¢Sıvı atıklar ise genellikle ünitin atık suyu içinde genel kanalizasyon sistemine gönderilirler.


3.TEHLİKELİ ATIKLAR
¢Fiziksel veya kimyasal özelliklerinden dolayı atılmaları sırasında özel muamele görmesi yasal olarak da zorunlu tutulmuş maddelerdir.
¢Bunlar;canlılar ve çevre üzerinde zehirleyici etki yaratabilecek maddeler olup tehlikeli kimyasallar,genotoksik veya sitotoksik ilaçlar,amalgam artıklar,piller,alkol,civa ve bu maddeleri içeren ürünlerdir.
¢Pillerin mutlaka pil kutularında biriktirilmesi gerekir.
¢Radyoaktif atıklar da tehlikeli atık grubuna girerler.
¢Tehlikeli atıklar kesinlikle kanalizasyon sistemine boşaltılmamalı ve evsel atıklarla karıştırılmamalıdır.











Popüler Yayınlar

MORFOLOJİK KAVRAMLAR VE TANIMLARI

                                  MORFOLOJİK KAVRAMLAR VE TANIMLARI Dişlere ait;   • Yüzeyler   • Kenarlar   • Köşeler DİŞLERE AİT YÜZEYLER   • Vestibul yüzey   • Labial yüzey   • Bukkal yüzeyler   • Lingual yüzeyler   • Palatinal yüzeyler   • Aproksimal yüzeyler   • Okluzal yüzey   • İnsizal yüz (kesici kenar) VESTİBÜLER YÜZEY Alt ve üst çene dişlerinin vestibülüm oris‘e (dudağa ya da yanağa) bakan yüzleridir. OKLUZAL YÜZEY  Arka grup dişlerin çiğneyici yüzeyidir. LABİAL YÜZEY Alt-üst çene ön dişlerin dudağa bakan yüzeyleridir BUKKAL YÜZEY Alt-üst çene arka grup dişlerin yanağa bakan yüzüdür LİNGUAL YÜZEY  Alt ve üst çenedeki tüm dişlerin dile bakan yüzleridir   PALATİNAL YÜZEY   Üst çene dişlerinin damağa bakan yüzleridir İNSİZAL YÜZEY  (KESİCİ KENAR) Ön dişlerin labial ve lingual yüzeylerinin birleşmesi
Devamı

DİŞ MORFOLOJİSİNE GİRİŞ

                                        DİŞ MORFOLOJİSİNE GİRİŞ                                                                                               Ağız boşluğu                                      Üst Çene: Maksilla Alt Çene: Mandibula Çene eklemi :Temporamandibular Eklem DİŞİN YAPISI Diş 3 kısımdan oluşur • Kron kısmı (corona dentis) • Kole yani boyun bölgesi (collum dentis) • Kök kısmı (radix dentis) DİŞİN DOKULARI SERT DOKULAR    • Mine    • Sement    • Dentin Dokusu YUMUŞAK DOKULAR    • Pulpa Dokusu  MİNE; • Kronu kaplayan dış tabaka • Sert ve parlak yüzeylidir (vücuttaki en sert doku)  • Beyaz renktedir  • Çubuk biçiminde kristallerden oluşur (mine prizmaları)  • Sinir hücresi ya da uzantısı yoktur  • Mine tabakası kendisini  yenilemez  DENTİN; • Dişin ana kuvvetini oluşturan tabaka • Kronda mine ve kökte sement ile örtülü sert ve kemiksi dokudur • Dişin %75’i
Devamı

YÜZEYDEKİ OLUŞUMLARIN MORFOLOJİLERİ

YÜZEYDEKİ OLUŞUMLARIN MORFOLOJİLERİ • Çıkıntı tarzındaki oluşumlar (yükselti) • Çöküntü tarzındaki oluşumlar (girinti) YÜKSELTİLER • Tüberkül • Sırt       ✓Kenar Sırtlar (marginal sırt)         ✓Üçgensel Sırtlar (triangular sırt)                oTransvers Sırt                oOblik Sırt • Singulum • Okluzal tabla • Lob TÜBERKÜL     Dişlerin kron kısmının üzerinde oluşan, yüzeyi küçülterek çiğneme kuvvetlerinin etkinliğini artıran tümsek şeklindeki oluşumlardır. SIRT (RİDGE)    Bir dişin kronunun çeşitli yüzeylerinde yer alan mezio-distal yönde ve vestibülo-lingual yönde dışbükey formda şekillenmiş olan doğrusal çıkıntılı alanlardır. Kenar sırtları (marjinal sırtlar) • Mesial kenar sırtı • Distal kenar sırtı Tüberkülleri Şekillendiren Sırtlar • Bukkal Sırt • Lingual (Palatinal) Sırt • Üçgensel (Triangular) Sırt • Üçgensel sırt (Triangular ridge) Küçük ve büyük a
Devamı

KANAMALARDA İLKYARDIM

KANAMALARDA İLKYARDIM KANAMA NEDİR?     Çeşitli nedenlerle, damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına, vücudun içine veya dışına doğru akmasına hemoraji (kanama) denir.  Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara bağlıdır; Ø Kanamanın hızına, Ø Vücutta kanın aktığı bölgeye, Ø Kanama miktarına, Ø Kişinin fiziksel durumu ve yaşına. KANAMA ÇEŞİTLERİ    Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama vardır: 1. D ış kanamalar: Kanama yaradan vücut dışına doğru olur. 2.İç kanamalar: Kanama vücut içine olduğu için gözle görülemez. 3.Doğal deliklerden olan kanamalar: Kulak, burun, ağız, anüs,   üreme organlarından  olan kanamalardır. DAMAR TİPİNE GÖRE KANAMALAR Ø Atardamar kanamaları: Kanın atardamarlardan çıkarak, kalp atımları ile uyumlu, açık  renkte ve fışkırır tarzda akmasıdır. Ø Toplardamar kanamaları:  Kanın toplardamarlardan çıkarak, koyu kırmızı renk de ve  sürekli akmasıdır. Ø Kılcal damar: Kanın kılcal damarlardan çıkarak
Devamı

YARALANMALARDA İLKYARDIM

Yara nedir?    Bir travma sonucu deri ya da mukozanın bütünlüğünün bozulmasıdır.   Aynı zamanda kan damarları, adale ve sinir gibi yapılar etkilenebilir. Derinin koruma özelliği bozulacağından enfeksiyon riski artar. Yara çeşitleri; 1. Kesik yaralar 2. Ezikli yaralar 3. Delici yaralar 4. Parçalı yaralar 5. Kirli (enfekte) yaralar Yara Çeşitleri Kesik yaralar: Bıçak, çakı, cam gibi kesici aletlerle oluşur. Genellikle basit yaralardır. Derinlikleri kolay belirlenir. Ezikli Yaralar; Taş yumruk ya da sopa gibi etkenlerin şiddetli olarak çarpması ile oluşan yaralardır. Yara kenarları eziktir. Çok fazla kanama olmaz, ancak doku zedelenmesi ve hassasiyet var. Delici yaralar: Uzun ve sivri aletlerle oluşan yaralardır. Yüzey üzerinde derinlik hakimdir. Aldatıcı olabilir tetanos tehlikesi vardır. Parçalı yaralar: Dokular üzerinde bir çekme etkisi ile meydana gelir. Doku ile ilgili tüm organ, saçlı deride zarar görebilir .
Devamı